Blokfluiten in musea en collecties.

zie ook Fluiten die bewaard worden in musea en collecties
 

Veel blokfluiten die bewaard gebeleven zijn bevinden zich in musea over de hele wereld, zoals het hoort, maar er zijn ook veel particuliere collecties. Vooral in Italië zijn nogal wat particulieren, die absoluut anoniem willen blijven. In Pisa heeft iemand een verzameling van 250 Italiaanse  fluiten! Je kunt in Italië nog wel eens wat op een rommelmarkt vinden.

Een altblokfluit van Stanesby jr., waarover Jan Bouterse schrijft: "ik heb zelden een historische blokfluit gezien, die nog zo zuiver klonk" werd op de rommelmarkt gekocht voor 20 $, en later bij Sotheby's geveild voor 33.000 $. Let op rommelmarkten dus op blokfluiten, je kunt er rijk mee worden. (Jan Bouterse, FoMRHI Quarterly 86, 1997).   

België

In het muziekinstrumentenmuseum in Brussel bevinden zich een groot aantal bijzondere blokfluiten, waaronder

vijf altblokfluiten van Rottenburgh;

renaissance-instrumenten, waaronder een kolomblokfluit van Rauch;

een barokbasblokfluit

een sopraanblokfluit van B. Reich

flageolets

In het Vleeshuis in Antwerpen bevindt zich een grootbasblokfluit in C van 2,6 meter lang, toegeschreven aan Casper Rauch von Schratt(enbach), de grootste bewaard gebleven renaissanceblokfluit, de grootste blokfluit, die zonder kleppen voor toongaten drie en vier te bespelen is.  

Engeland

In het Victoria en Albert Museum in Londen bevinden zich

2 basblokfluiten met het hazenpootteken,

een basblokfluit van Denner rond 1700; geverft perenhout met brede ivoorringen;

een achthoekige altblokfluit uit ivoor van Anciuti, Milaan, 1740;

een engelse altblokfluit uit de 18e eeuw mooi met zilver en ivoor versierd. (Hermann Moeck; Tibia 1/2003)

Belangwekkend is ook het Instrumentenmuseum van het Royal College of Music in Londen. Hier bevinden zich 84 fluiten, zowel blok- als dwars-. Waaronder drie sopraanblokfluiten: J. Denner, Neurenberg, vroeg 18e eeuw, ivoor; P. Villars, Parijs, midden 18e eeuw, ivoor; J.W. Oberlender, midden 18e eeuw, bukshout.  (Christian Schneider; Tibia 1/2004).

In Oxford, All Souls' College, Bate Collection of Historical Instruments,  bevindt zich een interessante verzameling blaasinstrumenten, met daaronder tientallen blokfluiten. Philip Bate, die zijn verzameling, voor een deel ook afkomstig van Edgar Hunt aan de Universiteit vermaakte, bepaalde daarbij dat de instrumenten voor wetenschappelijk onderzoek (waarbij "op spelen" inbegrep, en) beschikbaar moesten worden gesteld.  

Onder de blokfluiten

een Bassano-basset in g

een Bressan-alt

een Bressan-fourthflute

een basblokfluit die heel erg lijkt op andere bewaard gebleven Bressanbassen

een tenor fourthflute van Stanesby junior, scheur in het kopstuk

een Wijne-alt

een Urquhart-alt

een dubbelsopraanblokfluit, de enige die ooit is teruggevonden.  

In de verzameling van kleine muziekinstrumenten in het Dean Castle in Kilmarnock (Schotland) bevindt zich een zeldzame  ivoren sopraanblokfluit uit de 17e eeuw met een erg hoge kamertoonstemming  en een nauwe boring.(Tibia 1/2001 S.386-387)

Duitsland

In Duitsland zijn 130 muziekmusea. Bij het Duitse Muziekinformtiecentrum MIZ: www.miz.org/fokus_musikmuseen.html

kun je daar informatie over terugvinden.

In het muziekwetenschappelijk instituut van de Universiteit Erlangen-Nürnberg bevindt zich een altblokfluit van Johann Andreas Löhner, een Neurenbergse instrumentenbouwer van de late 18e eeuw.

In Bonn, in het Beethoven-huis,  is een collectie historische blaasinstrumenten ondergebracht, de Zimmerman verzameling, waaronder een ivoren sopranino van A. Walch (Augustin of Andreas) 

In Neurenberg (Duitsland) bevinden zich in het Germanisches Nationalmuseum Nürnberg onder meer de blokfluiten uit het zevendelig blokfluitconsort van Hieronimus Kinsecker (MI 98 - 1040, EN een klein ivoren blokfluitje (Inv. Nr. MI 642)  

Daarnaast ook fluiten uit Brechtesgaden, zoals altfluiten van Peter Eggl en N. (Nikolaus?) Fische van omstreeks 1720. En de beroemde altblokfluit in F van Jacob Denner van vóór 1720

Zie de plaatjes

In het Maximilian Museum in Augsburg (Duitsland) bevindt zich een foudraal uit 1603 met het wapen van de stad Augsburg, waarin ooit 28 blaasinstrumenten zijn opgebourgen, waaronder 16 blokfluiten (twee garklein-, twee sopraan-, drie alt-, vier tenor-, vier basset- en een basblokfluit)

(Herbert W. Myers/ Boaz Berney / Adrian Brown: Musique de Joye,  Stimu Uitgave 2005)

Nicolaj Tarasov koestert, verzorgt en restaureert de Aeon Workshop Collection, een verzameling originele historische en moderne blokfluiten.

In Quedlinburg bevindt zich in het Schlossmuseum een interessant etui met eendelige blokfluiten uit de 17de eeuw. De fluiten (basset in a, 2 tenoren in e', 2 alten in  e';  twee sopranen in e'' ontbreken). zijn bizar hoog gestemd  (17de eeuwse fluiten zijn f, c', f'en c'' f.uiten, dus een grote terts te hoog). Wat is daarvoor de reden? Wie het weet mag het zeggen...   

In het Muziekinstrumentenmuseum van de Universiteit Leipzig wordt ondermeer (nr. 1114) een blokfluit in f² met hoornen ringen bewaard, toegeschreven aan de werkplaats J.B. Thibouville-Cabart.

In het museum bevindt zich ook een unieke dubbelfluit

In het Händel-Haus in Halle bevindt zich een sopranino in f² van Friedrich Billing, Warschau, wie dat dan ook geweest mag zijn.

Burg Sternberg, Extertal heeft een aantal bokfluiten uit de nalatenschap van Peter Harlan in bezit, waaronder een ongesigneerde ivoren altblokfluit van Johann Christoph Denner.     

Het Musikinstrumenten-Museum Markneukirchen werd in 1883 opgericht. Het museum herbergt meer dan 3100 instrumenten uit de hele wereld, waaronder een aantal vooroorlogse Duitse blokfluiten.    

In het Berlijnse Muziekinstrumentenmuseum bevindt zich een ivoren altblokfluit van Johann Christoph Denner.     

De muziekinstrumentenverzameling van de Universiteit Götttingen bevat onder meer een iveoren flageolet in Es van Johann Christoph Denner

Frankrijk

In het Musée de la Musique in Parijs bevinden zich 165 fluiten of delen van fluiten van de 16de tot en met de 20ste eeuw. Daarbij twee blokfluiten van Stanesby Junior; een altblokfluit en een uitzonderlijke tenorblokfluit . Vierdelig met prima klank, vermoedelijk voor sologebruik. Museumnummer: E.980.2.86

Er bevindt zich ook een basblokfluit van Hieronimus Franciscus Kynseker: E.2139

In het Musée du Louvre, Depot des Musé de la musique in Parijs bevindt zich een altblokfluit van 

Hieronimus Franciscus Kynseker: D.OA.422

Nederland

Een particuliere collectie in Nederland is bijvoorbeeld de collectie van René Grémaux in Nijmegen. Hij bezit zo'n tweehonderd fluiten van allerlei soort. De verzameling is aan huis op afspraak te bezichtigen. Omdat René Grémaux vaak langdurig in het buitenland doende is, graag ruim van tevoren afspraken maken.

 René Grémaux, Nijmegen, telefoon 06-28952142; e-mail rgremaux@yahoo.com  

Het belangrijkste Nederlandse instrumentenmuseum is het Gemeentemuseum in Den Haag. Er is daar ondermeer  een prachtige sopraanblokfluit van Engelbert Terton (1676-1752). Alle nog bespeelbare fluiten van Abraham van Aardenberg, Thomas Boekhout en Engelbert Terton zijn te horen op de CD Recorders Recorded, waarop Saskia Coolen de blokfluiten bespeelt: Globe GCD 5209

Italië

Bologna in Italië heeft een indrukwekkende verzameling blokfluiten: alleen al 22 historische  instrumenten in openbare verzamelingen.

In het Museo Civico Medievale bevinden zich 3 blokfluiten: een zeldzamen accoordbloklfuit in sopraanligging, een onbespeelbare renaissancebasblokfluit, waarvan van het windkanaal niets mee over is, en een kleinere renaissancebasbloklfuit, waarvan het voetstuk ontbreekt.

In het Museo internazionale e bibliotheca della Musica di Bologna, prachtig ingericht in Pallazo Aldini Sanquinetti bevinden zich een verlengde tenor met !! teken, een renaissancebabloklfuit met !! teken, een Flauto Harmonico, een merkwaardig doedelzakachtig instrument waar je niet veel aan hebt, gebouwd door uitvinder Manfredo Settala (1600-1680) en een kleine Franse flageolet van ivoor, afkomstig uit Neurenberg. Uit de baroktijd is er een prachtig uitgevoerde altblokfluit van Hans Schell  uit Neurenberg, van omstrekkes 1710. Ook zijn er twee Voice Flutes in d' van Peter Bressan

De muziekinstrumentenverzameling van de Accademia Filarmonica di Bologna , gegrondvest door graaf Vincenzo Maria Carrati (1634-1675), bevat 65 instrumenten, waaronder 13 blokfluiten. Van deze blokfluiten zijn er twee gestempeld met C: RAFI  en 9 met PtGRECE. Al deze blokfluiten staan vermeld in een notariële kopie van het testament van Carrati.  Ondanks dat deze instrumenten 400 jaar oud zijn, zijn ze nog buitengewoon geod bespeelbaar. De twee Rafi-fluiten klinken zo goed samen met 7 Grece-fluiten dat ze ongetwijfeld vroeger een gemeenschappelijk consort hebben gevormd: 2 grootbassen, 2 bassen en vijf tenoren. De twee andere fluiten (ook tenoren) hebben een andere stemming en een ander klankkarakter  

In de Musei Civici te Modena (Italië) bevindt zich een eendelig ivoren "Garklein-Flötlein".

In het Museo del Teatro alla Scala in Milaan worden blokfluiten bewaard van Johannes Anciuti, blokfluitbouwer in Milaan, de eerste helft van de 18e eeuw.

Oostenrijk

Het Kunsthistorisch Museum Wenen herbergt de grootste verzameling renaissanceblokfluiten ter wereld: 43 blokfluiten, één vijfde van de wereldwijd behouden exemplaren en vier originele foedralen voor blokfluiten (in de hele wereld zijn er maar 8 bewaard gebleven! Dus de helft ligt in Wenen). De blokfluiten (bijvoorbeeld  de  zes met het bouwermerkteken HIERS: SAM 132, 142, 143, 144, 159 en 160, die precies in één foedraal voor acht instrumenten passen: SAM 170, een consort dus!) oorspronkelijk uit het Italiaanse kasteel Catajo bij Padua, en zijn aan het eind van de 19e eeuw door de Habsburgers, uit angst voor acties van italiaanse nationalisten naar Wenen overgebracht (Alec V. Loretto, FoMRHI Quarterly 91, 1998) Onder deze blokfluiten bevindt zich ook de beroemde Ganassi altblokfluit SAM 135, die vanwege een scheur praktisch niet meer te bespelen is, en vanwege het vele gesol met de fluit ook niet meer opgemeten mag worden. Bij de fluit hoort een etui (SAM 171), dat voor vier fluiten gemaakt is, dus de "Ganassifluit" was onderdeel van een consort (Maggie Lyndon-Jones FoMRHI Quarterly 92, 1998). De foedralen SAM 170 en SAM 171 zijn uiterst deskundig gerestaureerd. Zie daarvoor het uitgebreide artikel in TIBIA 2/2008 blz. 95 - 105.

Bij al die blokfluiten is een interessante basset (SAM 624) met bouwerkenteken "HD" en ook het kenteken "1503", misschien het bouwjaar. Hij hoorde bij een groep blokfluiten die op een inventarislijst van de Weense hofkapel van 1706 vermeld zijn. (Beatrix Darmstädter: Musique de Joye, uitgave Stimu 2005). Musicologe en museummedewerkster Beatrix Darmstädter heeft in 2006 een uitgebreide katalogus van de blokfluiten verzorgd

Roemenië

In de historische afdeling van het Muzeul National Brukenthal in Sibiu liggen vier bewaarde Renaissanceblokfluiten. Drie ervan, een basset, een bas en een grootbas, hebben het bouwkenmerk HIER·S·, en zijn dus vermoedelijk van  Jeronimo Bassano I, of zijn nakomelingen. De vierde blokfluit, een basset, is vermoedelijk van meester Wilhelm von Rožmberk. (János  Bali: Vier kaum beachtete Reniassanceblockflötden, Tibia 32, nr. 2/2007)

Tsjechië

Het Tsjechisch muziekmuseum heeft een grote instrumentenverzameling, waaronder een ongesigneerde ivoren altblokfluit van Johann Christoph Denner.     

Verenigde Staten

In Washington DC bevindt zich de Dayton C. Miller Collection met 1700 blaasinstrumenten uit de 16de tot de 20ste eeuw.

Daaronder een driedelige, rijk versierde ivoren sixth flute van Willem Beukers

In Greenville, South Caroline kreeg het Sigal Music Museum, Heritage Green Campus 516, Buncombe Street, in 2020 een gift van 177 instrumenten waaronder 11 18de-eeuwse blokfluiten: 5 houten altblokfluiten van Thomas Stanesby, Jacob Denner, Peter Bressan, Johann Heinrich Bernardt, en Johann Heinrich Eichentopf, drie ivoren altblokfluiten van Jean Jacques Rippert, Johan Benedict Gahn (in G) en C. Nicolaus Staub. twee sopraanblokfluiten van Joihann Oberländer (ivoor) en Willem Beukers (buxus) en een basblokfluit van Thomas Boekhout. 

Zwitserland

In Basel  (Zwitserland) is een muziekinstrumentenmuseum met 650 historische blokfluiten (!); waaronder een dubbelblokfluit van Christian Schlegel, waarop met kleine stukjes in tertsen kan spelen, basblokfluiten van Schlegel en Johann Christoph Denner; een ivoren sopranino van Johann Carl Denner, twee kleine ivoren flageoletten uit Neurenberg. 

In het Muziekmuseum van Basel bevinden zich een voice flute van Camus van omstreeks 1800, een kleine franse flageolet en een gecompliceerde Csakan uit 1825. 

In Luzern bevindt zich in het Richard-Wagner-Museum een merkwaardig afgekapt  ivoren sopraanblokfluitje van een bouwmeerster uit Neurenberg, tweede helft 17e eeuw